Αρνο Μπρέκερ, η εθνικοσοσιαλιστική τέχνη πηγάζει από την Ελλάδα


Ο Μπρέκερ έμεινε στην ιστορία σαν ο αγαπημένος γλύπτης του Χίτλερ και κατ' επέκταση ως ο πλέον γνωστός Γερμανός γλύπτης του περασμένου αιώνα. Ο Μπρέκερ γνώρισε μεγάλες δόξες την περίοδο του εθνικοσοσιαλισμού και μαζί με τον επίσης πολύ αγαπημένο αρχιτέκτονα του Χίτλερ, τον Αλμπερτ Σπέερ, θα έχτιζαν και θα κοσμούσαν με τα έργα τους τη νέα Γερμανία. Η ιστορία όμως ως γνωστόν τα έφερε διαφορετικά και μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ο Μπρέκερ, όπως άλλωστε συνέβη και με εκατομμύρια άλλους Γερμανούς, κρίθηκε από το δικαστήριο απλός «συνοδοιπόρος» του καθεστώτος. Του επιβλήθηκε ένα πρόστιμο 100 μάρκων, το οποίο και εξόφλησε. 


Ο Άρνο Μπρέκερ δίπλα στον Αδόλφο Χίτλερ, δεξιά της εικόνας

Παρασημοφορήθηκε με τη ανώτατη διάκριση του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος «για τον μεγαλύτερο γλύπτη της εποχής μας». Το 90% του έργου του Μπρέκερ καταστράφηκε από Αμερικανούς και Ρώσους όταν τελείωνε ο πόλεμος. Στο Σβερίν δεν εκτίθενται παρά μια σειρά από μικρότερα έργα από μπρούντζο και μάρμαρο, από τα νεανικά ήδη χρόνια του Μπρέκερ. Ο Αρνο Μπρέκερ γεννήθηκε στις 19 Ιουλίου του 1900 στο Ελμπερφέλντ. Ο πατέρας του ήταν λιθοξόος. Σπούδασε από το 1920 έως το 1925 στην Ακαδημία Καλών Τεχνών του Ντίσελντορφ. Από το 1924 ξεκίνησε μια περίοδος συχνών ταξιδιών και μακράς παραμονής στο Παρίσι. Εκεί θα γνωρίσει το έργο του Ροντέν, από το οποίο -όπως λέει- θα εμπνευστεί, ενώ αργότερα θα γίνει μαθητής του Μαγιόλ με τον οποίο θα διατηρήσει και στενή φιλία.


Μέγας Αλέξανδρος, έργο του Άρνο Μπρέκερ

Στα χρόνια του Παρισιού θα γνωρίσει την πρώτη του γυναίκα, την Ελληνίδα Δήμητρα Μεσσάλα, την οποία θα παντρευτεί αρκετά χρόνια αργότερα, το 1937, και για την οποία υπάρχουν ελάχιστες πληροφορίες. Το ζευγάρι δεν θα αποκτήσει παιδιά, ενώ η όμορφη Δήμητρα αφιερώνεται μέχρι τον θάνατό της, το 1956, στο να προάγει και να στηρίζει το έργο του συζύγου της. Είναι η μόνη που θα έχει πάντα ελεύθερη είσοδο στο εργαστήριό του. Η Δήμητρα Μεσσάλα αναλαμβάνει να τακτοποιεί όλα τα πρακτικά θέματα ακόμα και το να βρίσκει μοντέλα για τον σύζυγό της, ώστε αυτός να δουλεύει απερίσπαστος. Μέσα από τις διηγήσεις του Μπρέκερ μαθαίνουμε ότι η Δήμητρα είναι τρυφερή και δυναμική. Είναι αυτή που οδηγεί το αμάξι και τον Μπρέκερ στην Αλμπρεχτστράσε, όπου βρίσκονταν τα κεντρικά της Γκεστάπο στο Βερολίνο, ώστε να σώσουν τη ζωή του Πικάσο. Σε κάποιους σπάνιους καταλόγους βλέπουμε το πορτρέτο της Δήμητρας που φιλοτέχνησε το 1933, ενώ στον ίδιο κατάλογο υπάρχουν ακόμα δύο πορτρέτα Ελλήνων: του συλλέκτη Νίκου Μαζαράκη, φιλοτεχνημένο το 1931, και της ζωγράφου Ιριδος Λογοθετοπούλου, φιλοτεχνημένο το 1942/1943.


Ο Άρνο Μπρέκερ ήταν ο προσωπικός γλύπτης του Αδόλφου Χίτλερ

Ο Μπρέκερ θα επιστρέψει οριστικά στο Βερολίνο το 1937, όπου θα διδάξει μέχρι το 1945 στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της γερμανικής πρωτεύουσας. Εν τω μεταξύ, έχει αναλάβει σημαντικές παραγγελίες με τη διαμεσολάβηση του Χίτλερ. Μετά τον πόλεμο θα αναζητήσει τις επαφές του και πάλι στη Γαλλία και το 1958 θα παντρευτεί, για δεύτερη φορά, με τη Σαρλότ Κλούγκε με την οποία θα αποκτήσει και δύο παιδιά σε μεγάλη πια ηλικία. Θα ξαναφτιάξει το ατελιέ του στο Παρίσι, το 1960. Το 1983 ιδρύεται στη Νέα Υόρκη η εταιρεία «Arno Breker Society International». To 1991 o Μπρέκερ πεθαίνει στο Ντίσελντορφ.


Απόλλων και Δάφνη

''Ξανά και ξανά ονομάζουμε την κληρονομιά μας Ελλάδα. Ειλικρινά,αυτοί είναι οι αδιαφιλονίκητοι πρόγονοι μας στην τέχνη της απεικόνισης του ανθρώπινου σώματος.'' 
Αρνο Μπρέκερ

30 Απριλίου 1941 '' ..Ο Μπρέκερ που είναι επίσης παρών είναι πολύ θλιμμένος. Η σύζυγος του είναι Ελληνίς...Παρακολουθούμε την ταινία των επικαίρων με την είσοδό μας στην Αθήνα. Ο Φύρερ δυσκολεύεται να το χαρεί, τόσο τον έχει επηρεάσει η μοίρα της Ελλάδας. Όλα αυτά χάρις στα σφάλματα των Κυρίων Συμμάχων μας. '' 
Ημερολόγιο Γιόζεφ Γκαίμπελς


Ορφέας και Ευρυδίκη

Το 1942 έγινε μια έκθεση έργων του στο Μουσείο της Ορανζερί της Γαλλίας, από τις 15 έως τις 31 Μαϊου και οι κορυφαίοι διανοούμενοι της Γαλλίας του επιδαψίλευσαν πολλές τιμές και ανάμεσα τους ήταν και ο Ρομπέρ Μπραζιγιάκ. Την έκθεση άνοιξε ο υπουργός Παιδείας Άμπελ Μπονάρ εξυμνώντας το ηρωικό στοιχείο της τέχνης του Μπρέκερ:
'' Οι δραματικές ώρες που περνάμε απαιτούν παντού ήρωες, αλλά τι είναι αυτό που συνιστά τον ηρωισμό; Η απόλυτη προσφορά του εαυτού μας δεν είναι αρκετή για αυτό. Ήρωας είναι ο άνθρωπος που μας αποκαλύπτεται όχι μόνο σε όλη του την ανωτερότητα, αλλά και σε όλη του την πληρότητα. Υπάρχει ο ηρωισμός εκείνων που εργάζονται κι εκείνων που πολεμούν''.


Ενώ ο Ζαν -Μαρκ Καμπάνιε θα αναφέρει μεταξύ άλλων:
'' Άλλωστε οι επισκέπτες της Ορανζερί, δεν έχουν ανάγκη από οδηγό για να προσέξουν τις μνημειακές μορφές που αποτελούν τα πρόσφατα έργα ενός καλλιτέχνη που κρίθηκε άξιος να σφυρηλατήσει την εικόνα της γερμανικής νεολαίας. Η νεολαία αυτή, όπως παλιά και οι Έλληνες, πιστεύει στην δύναμη, γιατί πιστεύει προπάντων στην ομορφιά''.


Προμηθέας

Σε μια μονογραφία των εκδόσεων Φλαμαριόν που φέρει την υπογραφή του Σαρλ Ντεσπιώ γράφτηκε για την Τέχνη του Μπρέκερ που ήταν η έκφραση της Εθνικοσοσιαλιστικής Τέχνης:

''Η τέχνη αυτή που θέλει να εξυψώσει το άτομο στην ομορφιά, την ευγένεια, την δύναμη, την φυσική υγεία, την ηθική, η τέχνη αυτή θα είναι αρρενωπή, θα είναι απλή, θα είναι γυμνή: μήτε τα υφάσματα μήτε τα ρούχα ενθουσίασαν ποτέ τα πλήθη''.