Friedrich Schiller, Περίπατος υπό τας φιλύρας



Νέε μου, μήπως ξέρεις, ποιος ενδεχομένως σε συντροφεύει αυτή την στιγμή στον περίπατο σου; Σκέφτηκες πως ετούτη η απέραντη περιοχή δεν είναι παρά ο τάφος των προγόνων σου, πως το αεράκι που φέρνει προς το μέρος σου τις ευωδιές των φιλυρών ενδεχομένως να φυσά μέσα στην μύτη σου τη ρώμη του Αρμίνιου που εξαερώθηκε, πως ξεδιψώντας στην αναζωογονητική πηγή ενδεχομένως να γεύεσαι κάτι από τα συνθλιμμένα οστά του μεγάλου μας Ερρίκου; Πφ, αηδία, και πάλι αηδία! Αυτοί που συντάραξαν την Ρώμη συθέμελα, χωρίζοντας βίαια ολόκληρη αυτοκρατορία σε τρία μέρη με τον ίδιο τρόπο που μικρά αγόρια μοιράζονται μεταξύ τους τα άνθη μιας ανθοδέσμης και τα στερεώνουν στα καπέλα τους, μπορεί ίσως να επιζούν στις γαργάρες των ευνουχισμένων εγγονιών τους και να παθιάζονται για μια άρια όπερας όλο πόνο. 


Το κύτταρο που στον εγκέφαλο του Πλάτωνος δονούνταν από την ιδέα της θεότητος, που στην καρδιά του Τίτου έτρεμε από ευσπλαχνία, ενδεχομένως τώρα στις φλέβες του Σαρδανάπαλου να σπαρταράει από κτηνώδη οργασμό ή ακόμη στο κουφάρι ενός απαγχονισμένου λωποδύτη να διασκορπίζεται από τα κοράκια. Όνειδος και καταισχύνη ! Φτιάξαμε μάσκες Αρλεκίνου κομμάτι – κομμάτι από την καθαγιασμένη στάχτη των πατέρων μας, επενδύσαμε τους ζουρλομανδύες μας με την σοφία των προγόνων μας...


Βιργίλιος

Να, αν τα σώματα μας περιπλανώνται, μετά τον θάνατο, σύμφωνα με αυτούς τους νόμους που, όπως ισχυρίζεστε, συμβαίνει με τα πνεύματα; Αν αυτά ακόμα και μετά τον θάνατο της μηχανής συνεχίζουν το έργο της, το οποίο εκτελούσαν υπό τας εντολάς της ψυχής, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που τα πνεύματα των νεκρών επαναλαμβάνουν τις ενασχολήσεις του προτέρου βίου τους; ''Η έγνοια που βασανίζει τον άνθρωπο στην ζωή τον ακολουθεί και στον θάνατο''. (Αινειάδα, Βιργίλιος)

Βολμάρ: Αν είναι έτσι, η στάχτη του Λυκούργου θα έπρεπε ακόμα ως σήμερα και ως την αιωνιότητα να βρίσκεται στον ωκεανό!

Εντβιν: Ακούτε εκεί την τρυφερή Φιλομήλα που θρηνεί; Λοιπόν; Μήπως είναι η τεφροδόχος του Τίβουλλου που τραγουδούσε εξίσου τρυφερά με αυτήν; Μήπως ενδεχομένως σε εκείνον τον αετό πετά ψηλά προς το γαλάζιο γείσο του ορίζοντα ο περίφημος Πίνδαρος, μήπως σε εκείνον τον αξιολάτρευτο Ζέφυρο ανεμίζει ένα κύττατο του Ανακρέοντα; Ποιος μπορεί να ξέρει αν στις απαλές νιφάδες πούδρας που γλιστρούν ανάμεσα στις μπούκλες των κυράδων δεν υπάρχει κάτι από τα σώματα μαλθακών ανδρών, πως στην εκατοντάχρονη σκουριά δεν υπάρχουν τα απομεινάρια των τοκογλύφων, που έχουν γίνει ένα με τα θαμμένα νομίσματα;


[...] Η μοίρα της ψυχής είναι γραμμένη στην ύλη. [...] Τα παιδιά ανυπομονούν να αποκτήσουν τον θώρακα της πανοπλίας των ανδρών, κι εκείνοι κλαίνε, που δεν είναι πια παιδιά. Ο ποταμός της γνώσης ρέει φιδίσια προς τα πίσω, στις εκβολές του, το σούρουπο είναι θαμπό όπως τα χαράματα, μέσα στην ίδια νύχτα εναγκαλίζονται η Ηώς και ο Έσπερος, και ο σοφός που ήθελε να γκρεμίσει τα τείχη της θνητότητος του, πέφτει κάτω και μεταμορφώνεται ξανά σε παιχνιδιάρικο αγόρι. Και τώρα Έντβιν ! Δικαιολογήστε τον δημιουργό απέναντι στο δημιούργημα του, απαντήστε Έντβιν!

Εντβιν: Λέω, πως ακόμα κι αν κανείς δεν βρει τελικά το νησί, το ταξίδι αξίζει τον κόπο.


Βόλμαρ: Αδίκως! Εις μάτην! Όπου έπεσε ένας μόνος σπόρος της τέρψης, φύτρωσαν κιόλας χίλιοι βλαστοί του θρήνου. Όπου βρίσκεται ένα μόνο δάκρυ χαράς, κείνται θαμμένα χίλια δάκρυα απόγνωσης. Εδώ, στο σημείο όπου ο άνθρωπος αγαλλίαζε διπλώνονται τώρα χιλιάδες ετοιμοθάνατα έντομα. Σε αυτήν ακριβώς την στιγμή, όπου ο ενθουσιασμός μας στροβιλίζεται ανεβαίνοντας προς τον ουρανό, χιλιάδες κατάρες της κόλασης ουρλιάζουν μαζί του.

Είναι ένα παραπλανητικό λαχείο, καθώς οι ελάχιστοι φτωχοί νικητές εξαφανίζονται μέσα στο πλήθος των αναρίθμητων χαμένων. Κάθε στάλα του χρόνου είναι ο επιθανάτιος ρόγχος της χαράς, κάθε κόκκος σκόνης που πετά, είναι η ταφόπλακα μιας θαμμένης ευχαρίστησης. Σε κάθε σημείο στο αιώνιο σύμπαν, ο θάνατος έχει βάλει την σφραγίδα της απόλυτης μοναρχίας του. Πάνω σε καθετί φθαρτό διαβάζω την ζοφερή επιγραφή: Χάθηκε!



Εντβιν: Και γιατί όχι: Υπήρξε; Ας είναι κάθε ήχος το μοιρολόι μιας ευτυχίας, - Είναι και ο ύμνος της πανταχού παρούσας αγάπης. - Βόλμαρ, σε αυτήν εδώ την φλαμουριά με φίλησε η Τζουλιέτα μου για πρώτη φορά.

Βόλμαρ: Νεαρέ! Κάτω από αυτήν εδώ την φλαμουριά εγώ έχασα την Λάουρα μου.



Friedrich Schiller, Περίπατος υπό τας φιλύρας

Δες και Ο Σίλερ στην Εθνικοσοσιαλιστική Γερμανία